کشور تاجیکستان
تاجیکستان یا جمهوری تاجیکستان (به فارسی تاجیکستان: ???????? ??????????) کشوری در آسیای میانه است. این کشور از جنوب با افغانستان ، از باختر (غرب) با ازبکستان ، از شمال با قرقیزستان ، و از خاور (شرق) با چین همسایه است. تاجیکستان یک کشور محاط در خشکی است که در گذشته راه ابریشم از آن گذر می‌کرده است . پهناوری تاجیکستان ??????? کیلومتر مربع (??ام) است. تاجیکستان کشوری کوهستانی و پربارش است و منابع آّب فراوانی دارد.
جمعیت تاجیکستان ????????? تن (براورد ????) است. حدود ??? مردم تاجیک هستند (که به فارسی تاجیکی سخن می‌گویند)، ??? ازبک و سایر مردم روس ، اوکراینی ، چینی ، کره‌ای ، تاتار و غیره هستند. دین بیشتر مردم اسلام است (بیشتر سنی ، دارای اقلیت قابل توجه شیعه اسماعیلی).
تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در دوران پیش از اسلام ، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان بزرگ (از جمله تاجیکستان) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان فارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسی زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی ، که پدر شعر فارسی محسوب می‌گردد . در نخستین سده‌های هجری ، خراسان و ماوراالنهر مهد تمدن و علوم اسلامی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته است.
واژه? تاجیکستان از دو بخش "تاجیک" و "ستان" تشکیل شده است که به معنای «سرزمین تاجیک‌ها» است. پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است و زبان رسمی آن فارسی با گویش تاجیکی است، گرچه زبان روسی نیز کاربرد گسترده? بازرگانی و حکومتی دارد. یکای پول تاجیکستان، سامانی نام دارد. این کشور در سال ???? هجری خورشیدی (????) با فروپاشی شوروی، استقلال یافت.
حکومت تاجیکستان ، جمهوری است و رئیس جمهور کنونی این کشور امامعلی رحمان است که از سال ???? تاکنون بر سر قدرت است. تاجیکستان روابط خوبی با ایران دارد و ارتباطات دو کشور روز به روز بیشتر و عمیقتر می‌شود.
فهرست مندرجات |
//if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "نمایش"; var tocHideText = "نهفتن"; showTocToggle(); }
//]]>
تاریخ
سرزمین سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را دربر می‌گیرد ، در زمان داریوش یکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبدیل شد . پس از یورش اسکندر مقدونی ، تاجیکستان به ترتیب جزئی از پادشاهی‌های سلوکی ، اشکانی ، کوشان و ساسانی بوده است .
در سال ??? میلادی (در زمان امویان)، این سرزمین به تصرف عرب‌ها درآمد و مردم تاجیک دین اسلام را پذیرفتند. پس از اسلام تاجیکستان تبدیل به مهد زبان فارسی دری و فرهنگ و علوم گوناگون سد.
در سده? دهم میلادی ، تاجیکستان جزئی از قلمروی سامانیان بود. پس از سامانیان ، تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای غزنوی ، سلجوقی ، خوارزمشاهیان ، مغول ، تیموریان و ازبک بوده است. در سده? نوزدهم میلادی ، شمال تاجیکستان (خجند) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بوده است. خانات بخارا در سال ???? خورشیدی (????) ، و خانات خوقند در سال ???? (????) ، زیر سلطه? روسیه تزاری درآمدند.
پس از انقلاب اکتبر، در سال ???? (????) ، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان (جزئی از اتحاد جماهیر شوروی) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ، در سال ???? ، تاجیکستان به استقلال دست یافت.
کمی پس از استقلال تاجیکستان در سال ???? (????) ، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان اسلامگرا (به رهبری عبدالله نوری) درگرفت.
در این جنگ، بیش از ?? هزار نفر کشته و بیش از ??? هزار نفر بی‌خانمان شدند. در سال ???? (????) با وساطت سازمان ملل متحد ، پیمان صلح به امضای دو طرف رسید.
سیاست
امامعلی رحمان از سال ???? ریاست جمهوری تاجیکستان را به عهده دارد . در سال ???? ، پس از برکناری اجباری رحمان نبی ، نخستین رهبر این کشور پس از استقلال از اتحاد جماهیر شوروی سابق ، امام علی رحمان ، که پیشتر رئیس یک مجتمع کشاورزی بود، به مقام ریاست شورای عالی تاجیکستان منصوب شد . در سال ???? ، رحمان به مقام ریاست جمهوری انتخاب شد . پس از پایان دوره? پنج ساله ، او دوباره در سال ???? به مدت هفت سال دیگر به این مقام برگزیده شد.
در سال ???? ، در یک همه‌پرسی ، ??? مردم به اصلاح قانون اساسی (برای ممکن‌شدن انتخاب دوباره? رحمان) رای مثبت دادند. دولت می‌گوید که ??? مردم در این همه پرسی شرکت کرده‌اند . در نوروز ???? ه.خ. (???? م) امامعلی رحمانف خواستار آن شد که او را امامعلی رحمان بنامند . از آنجا که امکان تمدید دوره? ریاست جمهوری در کنار ده‌ها اصلاحیه? دیگر به رأی گذاشته شد ، منتقدان دولت گفتند که رأی مردم با آگاهی کامل نبوده است.[?]
جغرافیا
پهناوری تاجیکستان ??????? کیلومتر مربع (?? ام در جهان) است و جمعیت آن حدود ? میلیون تن (حدوداً ??? ام در جهان) است (آمار ????). تراکم جمعیت در این کشور ?? تن در هر کیلومتر مربع است. تاجیکستان کشوری کوهستانی و سرسبز با بارندگی فراوان است که می‌تواند صادرکننده? آب و برق به سایر کشورها باشد. تاجیکستان کشوری مرتفع است که رشته‌کوه پامیر آن را پوشانده است، ولی در شمال کشور، منطقه پست فرغانه وجود دارد.
مرزها
- افغانستان (جنوب): ???? کیلومتر
- ازبکستان (باختر): ???? کیلومتر
- قرقیزستان (شمال): ??? کیلومتر
- چین (خاور): ??? کیلومتر
تقسیمات کشوری
بنا بر قانون تقسیمات کشوری، تاجیکستان به واحدهای زیر تقسیم شده است:
- ولایت خودمختار کوهستان بدخشان به مرکزیت خاروغ
- ولایت سغد به مرکزیت خجند
- ولایت ختلان به مرکزیت قُرغان‌تپه
- ناحیه‌های تابع جمهوری که یک واحد اداری را تشکیل می‌دهند و شامل هیچ کدام از ولایت‌ها نیستند و مستقیماً از پایتخت کشور اداره می‌شوند.
در تاجیکستان هر ولایت (معادل استان در تقسیمات کشوری ایران) به چندین ناحیه (معادل شهرستان در تقسیمات کشوری ایران) و هر ناحیه به چندین جماعت دهات (معادل دهستان در تقسیمات کشوری ایران) و هر جماعت به چندید ده (معادل روستا در تقسیمات کشوری ایران) تقسیم می‌گردد.
در سال ???? تاجیکستان دارای یک ولایت مختار، دو ولایت، ?? شهر، ?? ناحیه (از آن جمله ?? ناحیه تابع پایتخت) و ?? شهرک بود